Een irritatiefactor voor me, sorry. Mensen die (zowel in dierentuinen als in reactie op mijn foto's als filmpjes) zeggen 'die kijkt boos' of 'die kijkt chagrijnig' of 'die kijkt verdrietig' ... ik word er soms echt moedeloos van.
Iedere gorilla heeft een eigen hoofd, een eigen blik. En nee, dat is dan niet chagrijnig of boos of verdrietig etc. Ook bepaalde houdingen geven niet aan of ze boos of chagrijnig of verdrietig etc. zijn. Waarom moeten mensen nou zoveel menselijke emoties aan ze toebedelen vraag ik me wel eens af. Ja, in veel dingen lijken ze op ons, maar echt niet op alles (en dat maakt ze zo leuk).
Het enige wat wel te vergelijken is met het menselijke is een gorillababy/gorillakindje dat lacht. Je ziet heel vaak dat jonge moeders hun baby'tje (nonchalant) kietelen. Dat kleintje lacht dan. Met zijn/haar mond. Zij/hij laat dan haar/zijn tandjes zien (als die er al zijn). En ze maken er een heerlijk geluid bij, maar dat horen we in dierentuinen niet of heel zelden (ik heb het ooit in GaiaZOO gehoord). Heerlijk om te zien dat lachen! Ook als kleintjes met elkaar spelen, dan zie je die lach regelmatig (let wel: zien, niet horen, het is niet zo luid). Sowieso is het 'speelgezicht' van een gorilla uk prachtig.
Ook oudere gorilla's kunnen lachen, maar ze doen dat niet met hun ogen; alleen met hun mond en door geluid te maken.
Ze hebben wel empathisch vermogen/gedrag, maar ze hebben niet alle emoties die wij hebben. En als ze die al hebben, dan valt dat niet aan hun gezicht af te lezen, maar aan een bepaalde houding waarbij alle haren rechtop staan en de lippen op elkaar gedrukt zijn en eventueel hun geluiden (welke geluiden je in de meeste dierentuinen helaas ook niet -goed- kunt horen).
Wat het 'hij kijkt boos/chagrijnig/verdrietig/depressief'-verhaal betreft, toen ik in 2018 weer eens in Zoo Berlijn kwam, viel mijn oog weer op een bordje daar. Een geweldig bordje! Eén die wat mij betreft soortgelijk in alle dierentuinen komt. In 2016 was het bordje me volgens mij niet opgevallen. Dit is dat bordje:
Voor wie niet goed zijn in Duits en Engels: "Het lijkt alleen zo boos vanwege de uitstulpingen boven de ogen. Gorilla's zijn erg vredelievend en kalm. Ze vallen alleen aan bij groot gevaar" (maar dat laatste gebeurt zelden!!).
Zoals je op de navolgende foto's kunt zien hebben gorilla's dus een zogenoemde zware wenkbrauwboog. Dit drukt feitelijk boven hun ogen, dus ze kunnen met dat deel van hun gezicht geen expressie tonen, zoals wij mensen dat wel kunnen.
Schedel vrouw*
Schedel man*
*beide schedels zijn van gorillastichting.nl
Onze voorouders hadden ook zo'n zware wenkbrauwboog. Ongeveer 300.000 jaar geleden verdween bij ons die wenkbrauwboog. Lees en kijk voor info daarover op artikel NRC 9 april 2018.
Lachen of blij kijken zoals wij dat kunnen, wordt door die boog dus onmogelijk gemaakt bij gorilla's (en in andere mate bij de andere mensapen). De ogen en wenkbrauwen werken gewoonweg niet mee. Wij lachen met onze mond, wangen, ogen en wenkbrauwen. Gorilla's kunnen dat niet.
Dus daarom kijkt een gorilla altijd 'boos' (of verdrietig of depressief), maar alsjeblieft ... als je dat ooit al hebt gezegd: doe dat nooit meer!! Niet alleen zijn andere menselijke emoties al niet of nauwelijks toe te bedelen aan gorilla's, deze door de wenkbrauwboog al helemaal niet.
Een gorilla heeft nu eenmaal gewoon (vooral door deze wenkbrauwboog) een bepaalde blik. Punt.
Hoor je dus ooit iemand bij gorilla's zeggen dat ze boos, verdrietig of depressief kijken, verwijs ze dan zeker naar mijn website en dan deze pagina ('gezichtsuitdrukkingen bij gorillafeiten op www.gorillafan.nl').
